Dinsdagavond 17 januari, 19.30 uur. Ik zit buiten tussen de planten aan een grote eettafel in een hostal (hotelletje voor reizigers) in León, waar ik gisteren arriveerde. Vaak hebben hotels een binnenplaats, planten, makkelijke stoelen en natuurlijk de hangmat. Ook hier. Het is hier huiselijk. Veel jongeren (ook Nederlandse meiden) die maanden alleen op reis zijn en meestal in een ‘dorm' slapen, 6 à 8 mensen op een kamer, ieder een afsluitbare ‘box' voor de persoonlijke spullen. Een gemeenschappelijke keuken, met een plastic bak voor je eten. Het systeem van de Nijmeegse studentenflat. De gewoonte is (heb ik inmiddels begrepen) om overdag op pad te zijn en in de loop van de namiddag achter de laptop te kruipen; daarin lijk ik op ze. In de ‘dorm' volg ik hen niet, er zijn grenzen!

Het is hier warm, op dit tijdstip nog steeds. Toen ik vanochtend om 8.30 de deur uitliep voor een afspraak, zag ik op het thermometertje aan mijn rugzak dat het al 34 graden was. Ik heb ‘besloten' me er niets van aan te trekken, maar stiekem knijp ik hem wel voor de verzengende hitte in april waar León om bekend staat. Vooral de nachten blijven warm, vannacht heb ik bijvoorbeeld 2 ventilatoren om mijn bed aangehad en onder een lakentje geslapen.

Ik geniet van de stad, veel ouder dan Matagalpa, en dat zie je aan de huizen en de straten. Prachtige lemen huizen vaak okergeel geschilderd, balkons zoals in Andalusië, pannendaken met een oversteek (zoals bij ons de 30-er jaren huizen), mooi handgesneden donkerbruin houtwerk (ik sta regelmatig met mijn hoofd richting hemel/dak of oversteek), veel smeedijzer, aan balkons en deuren. Koloniale invloed, dat is duidelijk, tja, ik vind het prachtig. Ik neem me voor er een fotoserie van te maken, dat zal wel bij een voornemen blijven.

Ook merk ik dat het een universiteitsstad is met een lange strijdbare, progressieve studentenbeweging. Al in 1959 vielen hier slachtoffers in verzet tegen de Somoza dictatuur. Muurschilderingen (op veel plaatsen), laten dat zien. Een universiteit die kwaliteit heeft. Mensen uit Matagalpa, met enigszins middelen, komen hier naar toe en studeren niet in Matagalpa. Het is een stad van 100.000 inwoners. En toch, gisterenavond, toen ik naar ‘huis' liep, leek het op een (prachtig en stil) dorp. Overdag zie je auto's, maar ook paard en wagen (en riksja's).

In een paar dagen ben ik al verliefd geworden op deze stad (sorry, Tilburgers), met zijn prachtige kathedraal (er vloog een echte uil in rond, ik geloofde mijn ogen niet, geen kerkuil, wat wel?), met het graf van dé Nicaraguaanse dichter Ruben Darío (vandaag ook in zijn museum geweest; enkele mooie gedichten ga ik nog eens opzoeken: ‘Francesca' en ‘Azul'); ook met het lokale vervoer (vrachtwagentjes) naar het gedeelte geweest waar León ooit begon, met ruïnes van een kerk, door eruptie van vulkaan vernietigd. En, naar een museum met schilderkunst vanaf 1500 (Europees, uit de school van Rubens, een echte Ferdinand Bol; tekeningen van Picasso, zeefdrukken van van Dongen, Matisse, Chagall etc! Zelfs van de Mexicaanse schilder Diego Rivera hing er werk. Overigens niets van klimaatbeheersing op enkele zonneschermen na). Klapstuk is de grootste collectie (moderne) Centro-Amerikaanse schilderkunst van heel Midden-Amerika. En dat allemaal als particuliere verzameling! Waar zou die familie haar geld mee hebben verdiend? Ik mocht niets fotograferen, zó jammer. Misschien vind ik stukken van de collectie op hun site.

Ik werd erg geraakt door mijn bezoek aan het Museum van Mythes en Legendes. Niet zozeer vanwege dat onderwerp, maar omdat het gehuisvest is in de vroegere gevangenis, waar lang politieke gevangenen zijn opgesloten en gemarteld. Dmv muurschilderingen werd dat ook uitgebeeld.

Nu lijkt het alsof ik hier alleen maar de toerist uithang (ik benut de ‘vrije' uren). Ik ben in León omdat ik oriënterende gesprekken heb met enkele mensen. Zo sprak ik vanochtend Victor Manuel, directeur van een startende organisatie (hij heeft zijn sporen verdiend in werk ten behoeve van kinderen en jeugd bij een organisatie die haar kantoor in León helaas heeft opgeheven). Niet getreurd, dan zelf maar beginnen (of eigenlijk doorgaan) met een aantal oud-collega's. De organisatie werkt via een paar lijnen: spel-o-theken, kinderen naar school krijgen (in 2011 gelukt met bijna 600 kinderen die tot dan toe niet naar school gingen), opheffen van kinderarbeid en bevorderen van gezondheid. Dat alles via een systeem van enkele betaalde krachten, maar vooral het betrekken van mensen zelf, draagvlak, ‘promotores' in de buurten en dorpen zelf (zodat continuïteit is gegarandeerd). Vanochtend heeft Victor Manuel me het kantoor laten zien (dat werd geschilderd, wist hij los te peuteren via relaties, daardoor betaalt de jonge organisatie geen huur) en een persbericht (door zijn contacten met de pers is dat op alle lokale radiozenders uitgebreid uitgezonden). En een PPP van eerder werk. Een bevlogen man, die in enkele maanden al wat geld heeft ontvangen voor projecten. Maar, zoals jullie zullen begrijpen, een Nederlandse vrouw is oa erg welkom om meer relaties te leggen. Ik weet nog veel te weinig om te kunnen beoordelen of dit gaat lukken. Toch heb ik stiekem al wel besloten dat ik het en hem een kans geef, door te leren wat er is en wat er kan komen én tegelijkertijd of ik daar iets aan kan toevoegen. Open mind, zoals jullie inmiddels weten. Leuk ook om dat zo met hem te bespreken, gewoon ‘te beginnen' en zien of het, (we) samen kunnen werken en na verloop van tijd ‘evalueren' en bijstellen of ophouden.

Ik probeer me in te denken waarom hij zo bevlogen is. Misschien omdat hij zelf pas op zijn 19^e (!) in de middag naar de basisschool kon gaan (nadat hij al vanaf zijn 8^e zwaar werkte op het land), daarna in sneltreinvaart de middelbare school doorliep en met een beurs in de 80-er jaren (het positieve klimaat net na de overwinning van de sandinisten) in Moskou internationale betrekkingen studeerde (hij moest - 40 graden doorstaan, dat is heel erg voor een Leonees) en erna in Nicaragua nog even rechten er achteraan deed.

Ook bij dokter Rios geweest. Hij is directeur van een serie klinieken in León en andere plaatsen in noordwest Nicaragua. Door zijn manier van praten (over de onderneming en het openen van nieuwe markten) leek ik even weer gewoon in Nederland aan het werk. Hij is een beetje uit het praktische werk ‘aan de basis geraakt', is vooral aan het besturen. Wel vertelde hij dat ze programma's hebben voor ‘preventieve medicina' (lijkt tegenstrijdig, maar hij bedoelt daar geboorteplanning, hielprik etc mee). De andere thema's was hij ‘vergeten'. 'Oh, dat overkomt mij ook regelmatig, dat je dingen vergeet als ze niet actueel zijn', stelde ik hem gerust. En hij dacht dat ik wel wat in die preventieve teams zou kunnen doen. Ws ga ik nog een keer naar een bijeenkomst waar medici meer weten over programma's, promotores om te bespreken of ik iets kan doen.

Zijn kantoortje had ik graag willen filmen. Eén wand stond vol met bekers en medailles. Die hebben we aan het begin van het gesprek uitgebreid besproken. Marathons, wandeltochten, sportwedstrijden van medewerkers en andere bekenden; het is me niet duidelijk geworden of het hobby is of sponsoring. En alle overige wanden stonden vol met stapels dozen, twee meter hoog. En daartussen in zaten wij, bij beiden stroomde zweet langs het gezicht, het was er bloedheet en de airco stond pas net aan.

Al met al ben ik tevreden over de mogelijkheden in León, hoe ‘vaag'ook. Eind van de maand ga ik er weer heen. Ws ga ik per week afwisselend in Matagapa en León verblijven.

Ik vergeet te vertellen over de busreis er naar toe. In een superexpreso minibus met 15 zitplaatsen rijden we van Matagalpa naar León in precies twee uur. Eerst is er koffie te zien die moet drogen. Die was afgedekt omdat het rond Matagalpa regende. En daarna rijst (met honderden zilverreigers, een enkele grote denk ik te zien en vooral veel kleine of koereigers), kool, aardappelen, erg povere mais, tabak, suikerriet en zelfs een veldje katoen; wat koeien hier en daar. En dichter bij León, uitzicht op vulkanen.

Verder nog het vermelden waard, dat ik gisteren midden in het 200jarig bestaan van de universiteit viel. Een feest op het centrale plein (een zwoele zomeravond) voor de bewoners van León met het Nationaal orkest (klein, ik zag bijvoorbeeld geen cello's), met een erg enthousiaste, swingende en heupwiegende dirigent van een jaar of 70; werk van Nicaraguaanse componisten. Het Nationaal folkloristisch ballet danste weergaloos. Ik heb me kruipend naar voren gewerkt, met toestemming van de Nicaraguaanse toeschouwers (die dat trots op hún ballet stimuleerden) om enkele foto's te maken. Vanochtend, met Victor Manuel, kwamen we de hoogleraren tegen op weg naar de ‘honoris causa' ook vanwege het feest. Zoiets heb je in Nederland ook, geloof ik?

Nu, donderdag avond ben ik inmiddels weer terug in Matagalpa, een busreis van 4 uur deze keer met een bus die bij ieder ‘bômke' stopt. Voordeel dáárvan was dat ik onderweg enkele foto's kon maken.

Lieve familie, vrienden en collega's, in twee weken Nicaragua loop ik over van indrukken. Jullie hóeven het echt allemaal niet te lezen! Vaak ook ben ik triest als ik zie hoe arm dit land en deze mensen zijn; dat de hele straat vol is van verborgen werkeloosheid, handeltjes waar mensen nauwelijks iets mee verdienen; dat onderhoud van wat dan ook, gewoon niet lukt. Zonder dat ik zie of dit ooit anders wordt. Ben ik te somber?

Rose-Marie